Weekendowy system pracy polega na wykonywaniu pracy jedynie w piątki, soboty i niedziele. Reguluje go art. 144 Kodeksu Pracy. 

Warto jednak wspomnieć, że weekendowy system pracy stosuje się tylko na pisemny wniosek pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. W jaki sposób planować pracę w systemie weekendowym i na co zwrócić szczególną uwagę? O tym wszystkim przeczytasz w poniższym artykule.

Wymiar etatu w systemie weekendowym

Weekendowy system pracy stosowany jest przede wszystkim u pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin. Jest tak, ponieważ niemożliwe jest zaplanowanie liczby godzin równej normie dla pełnego etatu w okresie rozliczeniowym. Najczęściej osoby zatrudnione w systemie weekendowym mają ½ etatu, a w handlu, gdzie większość niedziel musi być wolna ⅓ lub ¼ etatu.

Przykład wyjaśniający, dlaczego nie jest możliwe zatrudnienie na pełny etat w systemie weekendowym: w listopadzie wymiar czasu pracy wynosi 176 godzin. Wydłużając pracownikowi dobowy wymiar pracy do 12 godzin w każdy piątek, sobotę i niedzielę, pracownik nie jest w stanie zrealizować normy, a jedynie 144 godziny.

Czas pracy nie musi obejmować wszystkich dni weekendowych, mogą być to np. jedynie soboty. Dozwolone jest też planowanie pracy np. na co drugi weekend.

Dla kogo weekendowy system czasu pracy?

Weekendowy system czasu pracy jest stosowany w celu ominięcia konieczności zapewnienia wolnej co 4 niedzieli. Jest zatem często wybierany w tych branżach, gdzie zapotrzebowanie na pracę jest najwyższe w weekendy np. gastronomii i hotelarstwie. Wcześniej popularny był w handlu detalicznym, ale w związku z zakazem handlu w niedzielę przestał być stosowany.

O czym pamiętać tworząc grafik pracy w systemie weekendowym?

Planując czas pracy w systemie weekendowym, pamiętaj o kilku ważnych aspektach:

• Weekendowy system czasu pracy umożliwia wydłużenie zmiany, jednak przedłużony wymiar czasu pracy powinien wynosić maksymalnie 12 godzin. Jest on zatem podobny do systemu równoważnego 12-godzinnego. Planując pracę, odnoś się do normy miesięcznej dla danego wymiaru etatu np. w listopadzie osoba zatrudniona, może wypracować 88 godzin. Możesz jej zaplanować 8 dni roboczych po 11 godzin lub 8 dni po 10 i jeden 8-godzinny dzień pracy. Rozdysponuj godziny adekwatnie do potrzeb firmy.
• Jeśli chcesz zaplanować więcej godzin, niż wynosi norma, to podpisz z pracownikiem aneks zmieniający wymiar etatu, inaczej będzie on stratny np. na ilości godzin urlopowych. Nie będzie się to podobało PIP przy kontroli.
• Jeżeli godzin przepracowanych byłoby więcej niż godzin zaplanowanych np. kiedy pracownik został dłużej, bo pracy było więcej niż zakładałeś kiedy tworzyłeś grafik, powstaną wówczas nadgodziny dobowe, średniotygodniowe lub dopracowania (dopełnienia), w zależności od sytuacji. Są one płatne, więc warto dobrze oszacować, ile będzie pracy na etapie planowania.
• Stosuj przepisy Kodeksu Pracy o czasie pracy i unikaj błędów. Popełnianie ich skutkuje ryzykiem kar od PIP oraz fatalną reputacją jako pracodawca.
• Jak mówi Kodeks Pracy, urlop powinien być zaplanowany w dzień, który dla pracownika jest dniem pracującym, zgodnie z obowiązującym harmonogramem pracy odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu. Jeśli osoba pracująca 2 dni weekendowe chce mieć tydzień wolnego, to wnioskuje na 2 dni, zgodnie z grafikiem pracy.

• Okres rozliczeniowy w przypadku zatrudnienia w systemie weekendowym nie powinien przekraczać 1 miesiąca. Pamiętaj o tym przy zatrudnianiu osób w tym systemie, ponieważ jest to spory mankament. W przeciwieństwie do dłuższych okresów trzeba rozliczyć przekroczenia średniotygodniowe co miesiąc, no i planować zgodnie z normą.
• W weekendowym systemie czasu pracy obowiązuje zakaz planowania pracy w inne dni niż weekendowo-świąteczne. Niezastosowanie się do tego przepisu, grozi naruszeniem praw pracownika, a tym samym karę grzywny. Pracownika zatrudnionego w tym systemie nie możesz więc poprosić o przyjście do pracy np. w środę na zastępstwo, kiedy ktoś się rozchoruje lub weźmie urlop.
• W tym systemie nie mogą być zatrudnione osoby, którym przepisy prawa uniemożliwiają pracę w wydłużonym dobowym wymiarze czasu pracy. Do takich pracowników zaliczamy: kobiety w ciąży, osoby z niepełnosprawnością, młodociani, osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem do 4 r.ż., oraz osoby zatrudnione na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. Jeśli zatem osoba zatrudniona w tym systemie zajdzie w ciążę, musisz jej zmienić system czasu pracy aneksem do umowy.
• Kluczowa korzyść — kiedy stosujesz weekendowy system pracy, możesz sobie pozwolić na nie przestrzeganie zasady o udzieleniu co 4 niedzieli wolnej od pracy, a także masz możliwość zaplanowania mu pracy w każdą niedzielę. 
• Weekendowego systemu pracy nie możesz odgórnie narzucić załodze, wprowadzając taki punkt w regulaminie pracy. Konieczne jest udzielenie przez pracownika jego pisemnej zgody i uwzględnienie takiej informacji w umowie o pracę.
• Grafik pracy przedstaw pracownikowi na przynajmniej 7 dni przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego.

Podsumowanie

Przygotowanie grafiku w oparciu o weekendowy system pracy jest zdecydowanie prostsze niż tworzenie planu pracy w systemie równoważnym. Największą zaletą jest mniejsza ilość ograniczeń i zasad Kodeksu Pracy, na które należy zwrócić uwagę. Pozwala również na większą elastyczność, ponieważ większość pracowników preferuję prace w tygodniu, aby weekendy były dniami wolnymi od pracy. Zatrudnienie więc osób w weekendowym systemie pozwoli na zaplanowanie grafiku w taki sposób, aby pełnoetatowi pracownicy, wykonywali prace zgodnie ze swoimi preferencjami, a weekendy obstawić załogą decydującą się na weekendowy tryb pracy.